Powódź usprawiedliwia nieobecność w pracy? PIP zabiera głos
Klęski żywiołowe zakłócają normalny tryb funkcjonowania firm, społeczności lokalnych i pracowników. W takim przypadku zastosowanie mają przepisy określające zasady wykonywania pracy przez osoby zatrudnione na zalanych terenach. – W związku z nadzwyczajną sytuacją na terenach objętych powodzią apeluję do pracodawców, by niezależnie od treści przepisów ustawy powodziowej i prawa pracy, w relacji z pracownikami byli elastyczni i z empatią podchodzili do ich potrzeb czy nieobecności w pracy w trudnych dniach – mówi Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy.
Nieobecność w pracy w związku z powodzią. Co mówią przepisy?
Kwestię uprawnień i obowiązków pracodawców i pracowników w związku z powodzią regulują przepisy ustawy z dnia 6 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2024 r. poz. 654 – dalej ustawa przeciwpowodziowa). Zgodnie z jej art. 8 faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią stanowi podstawę usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy. Za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z tej przyczyny pracownikowi przysługuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, jednakże przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika. Wyjątkiem od powyższego są pracownicy, których uprawnienie do wynagrodzenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu powodzi lub do innej formy rekompensaty utraconego wynagrodzenia z tego tytułu wynika z odrębnych przepisów.
Wynagrodzenie, o którym mowa powyżej, wypłaca pracodawca. Jednakże na mocy art. 23 ust. 1 ustawy przeciwpowodziowej w przypadku braku środków na jego wypłatę przedsiębiorca, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie, może złożyć do właściwego marszałka województwa wniosek o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Państwowa Inspekcja Pracy zwraca uwagę, że w przypadku konieczności usunięcia skutków powodzi u danego pracodawcy, dopuszczalne jest powierzenie pracownikowi wykonywania pracy innego rodzaju niż wynikająca z nawiązanego stosunku pracy. – W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego – informuje PIP.
Zgodnie z art. 10 ustawy przeciwpowodziowej na cele związane z pomocą dla poszkodowanych zatrudnionych u pracodawcy, który utworzył zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, a także dla poszkodowanych zatrudnionych u innego pracodawcy, mogą być przeznaczone środki z tego funduszu.
Powyższe uregulowania znajdują również zastosowanie w przypadku osób wykonujących pracę na podstawie stosunku służbowego.